Geboortezorg 2.0

De tijd is rijp voor geboortezorg 2.0 waarbij de barende vrouw centraal staat. De huidige situatie biedt een kans om naast de verbeterde medische zorg voor de prenatale vrouw en baby, meer aandacht aan de barende en postnatale vrouw te geven. En in plaats van verharding en met de vinger te wijzen met een kritische en open blik te kijken naar de huidige status quo en met elkaar de nieuwe richting te bepalen voor een geboortezorg 2.0.

Ik ben vrij nieuw in de wereld van de geboortezorg, maar vanaf het moment dat ik me erin begaf werd ik geconfronteerd met tegenstellingen, angst, gekrenkte ego’s en misverstanden, maar bovenal ook een gedeelde passie voor het wonder van zwangerschap en geboorte.

Door de relatief hoge perinatale sterfte in Nederland is het beleid en de praktijk in de geboortezorg vanaf 2017 op de schop gegaan. Om dit aantal naar beneden te brengen zijn er nieuwe samenwerkingsverbanden en stuurgroepen opgericht, de neonatale screening is uitgebreid en het preconceptieconsult is ingevoerd (RIVM 2018). 

Opvallend is dat in er nog altijd te weinig aandacht is voor de barende en postnatale vrouw. Kijken we naar cijfers m.b.t. tot perinatale depressie dan zien we juist hierin een stijging (cijfers variëren van 11% tot 19,8%). Ook tonen diverse onderzoeken aan dat de overgang naar het moederschap als een emotionele en fysieke roller coaster wordt ervaren waarbij de wereld op zijn kop komt te staan en dat de geboortezorg hierop nog onvoldoende is ingericht. 

Dat we het perinatale sterftecijfer naar beneden willen brengen en noodzakelijke interventies daarop zijn gericht begrijpt iedereen. Maar een goede basis voor een kind is ook een moeder die in staat is zowel fysiek als mentaal voor haar kind te zorgen. Hoe de bevalling verloopt en hoe daarna voor een nieuwe moeder wordt gezorgd is daarvoor cruciaal! 

Er klinken steeds meer geluiden over oerbevalling, natuurlijk bevallen, zoutlampje en etherische oliën etc. De vraag naar doula’s stijgt en het aantal (postpartum) doula’s ook. Een teken aan de wand! Doen we dit af als hippie gedoe, irritant of zelfs gevaarlijk dan mis je de boot. Het biedt een kans om samen te kijken naar wat er beter kan en moet. Veel draait hierbij om communicatie en informatie. Als een vrouw het gevoel heeft dat zij de regie over haar bevalling had, dat zij serieus is genomen en er op een liefdevolle manier naar haar is geluisterd en met haar is omgegaan, heeft dit positieve gevolgen voor hoe zij terugkijkt op haar bevalling. En, ik durf te stellen dat dit positieve gevolgen heeft op haar fysieke en mentale herstel en daarmee ook bijdraagt aan een veilige basis voor de baby en het hele gezin. 

Hoe nu verder? Startpunt is begrip en respect voor elkaars vakgebied. Een doula heeft geen kennis van de medische risico’s en een gynaecoloog of verloskundige, die een barende vrouw misschien nog nooit heeft gezien, heeft niet altijd de mogelijkheid of tijd om haar gerust te stellen en te ondersteunen tijdens de bevalling en daarna. Een doula kan een positieve liaison zijn tussen moeder en de medische professionals en bijdragen aan de daadwerkelijke uitvoering van informed consent. Een geboorteteam van gynaecologen, verloskundigen en doula’s kan elkaar versterken en er samen voor zorgen dat de barende en postnatale vrouw de beste zorg krijgt die zij verdient!

Aanbevelingen:

• Opnemen van doula’s in overlegstructuren met verloskundigen en artsen.
• Meer aandacht voor de samenwerking tijdens de opleidingen, zowel in de doula opleidingen als de verloskunde, en medische opleidingen. 
• Jaarlijks interdisciplinair event ter bevordering van de samenwerking waarbij de rol van ieder wordt belicht en waar wordt gekeken naar wat er kan worden verbeterd. 
• Verdere professionalisering van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Doula’s voor een hoge en duidelijke standaard van doula zorg.